Autonomiczny układ nerwowy (AUN) odpowiedzialny jest za przewodzenie impulsów z mózgu do narządów wewnętrznych. Dzięki dostarczonym informacjom możliwe jest powstawanie reakcji niezależnych od woli człowieka, jak na przykład ruchy perystaltyczne jelit, czy też zwężanie lub rozszerzanie źrenic. Autonomiczny układ nerwowy można podzielić na współczulny i przywspółczulny. Jakie funkcje pełni każdy z nich i jak działają między sobą?

Pełna mobilizacja

Układ nerwowy współczulny (zwany także sympatycznym) jest częścią autonomicznego układu nerwowego i odpowiedzialny jest za pełną mobilizację organizmu. Działanie tego układu możemy zaobserwować szczególnie w sytuacjach stresowych. Noradrenalina jest hormonem, na który szczególnie wrażliwe są receptory układu sympatycznego. Jego działanie sprawia szybsze bicie serca, większe wydzielanie potu, rozszerzenie źrenic, czy podwyższenie glukozy we krwi, spowalnia natomiast pracę układu pokarmowego.

Czas na odpoczynek

Układ nerwowy przywspółczulny (parasympatyczny) ma działanie antagonistyczne do wcześniej wspomnianego. Dzięki niemu organizm w pełni “odpoczywa”, jego praca jest mocno spowolniona, pobudzony zostaje jedynie układ pokarmowy. Z taką sytuacją mamy do czynienia szczególnie w trakcie snu, kiedy organizm uruchamia jedynie elementy niezbędne do przetrwania w danym momencie.

Równowaga

Układy współczulny i przywspółczulny działają względem siebie antagonistycznie. Jest to niezbędne do zachowania w organizmie równowagi (homeostazy). Jeśli układ sympatyczny “rozpędzi” organizm, automatycznie uruchomiony zostaje układ parasympatyczny, który hamuje wzmożone reakcje. Zaburzenie pracy któregokolwiek z tych układów powoduje zachwianie homeostazy, a co za tym idzie powstanie procesów chorobowych.

Układ nerwowy autonomiczny steruje działaniem narządów wewnętrznych. Jego komendy sprawiają, że organizm przyspiesza lub wyhamowuje. Dzięki niemu w sytuacji stresowej potrafimy się zmobilizować, a reakcje płynące z ciała tylko nam w tym pomagają. Przy chronicznym stresie czujemy się zmęczeni, ponieważ organizm cały czas otrzymuje informacje o tym, że musi zachować pełną gotowość. Dlatego tak ważne jest, aby dbać o odpoczynek i odpowiednią regenerację.

Photo by Paweł Czerwiński on Unsplash